Мэлдьи тыыннаах буолуоҕа

     Өр сылларга эҥкилэ суох, сыралаһан үлэлээн, төрөөбүт дойдута сайдыытыгар бэйэтин кылаатын киллэрбит киһини, дьоно-сэргэтэ мэлдьи истиҥ иһирэх тылынан ахтар. Оннук үтүө - мааны үлэһит дьонтон биирдэстэрэ Социалистическай Үлэ Геройа Анна Михайловна Васильева буолар. Анна Михайловна Васильеваны мин 1971 сыллаахтан М.К.Аммосов аатынан колхуоска экономиһынан кэлиэхпиттэн билэбин. Советскай былаас кэмигэр кини Саха сиригэр соҕотох Социалистическай Үлэ Геройа буолбут Совет председателэ, урукку Союз да үрдүнэн Советтан соҕотох герой дьахтар эбитэ буолуо.

       Бэйэтин көлүөнэтин дьонун курдук эдэр сааһыттан тэрийэр үлэҕэ эриллэн, биир дойдулаахтара киниэхэ улаханнык эрэнэн-итэҕэйэн уһун кэмҥэ биир дуоһунаска таһаарыылаахтык үлэлээтэҕэ. Дэлэҕэ даҕаны кинини дьоно-сэргэтэ ытыктабыллаахтык "Сэбиэт Аана" диэнтэн атыннык ааттаабат этилэр. Анна Михайловна дьоҕурдаах салайааччы, тэрийээччи быһыытынан нэһилиэгин, оройуонун дьонун дириҥ ытыктабылынан туһанара.

     Уһун кэм устата нэһилиэги салайыы, элбэх дьону үлэлэтиэххэ диэтэххэ дьахтар киһиэхэ үгүс уустуктардаах да ыарахаттардаах да буолуохтааҕын сөптөөҕө. Ол эрээри Анна Михайловна хаһан даҕаны ол кыайтарбата, бу табыллыбата диэн мөҕүттэрин, үҥсэргиирин өйдөөбөппүн. Тирээн турар уустук боппуруоһу быһаарыыга активын  мунньа охсон сөбүлэһэн, иннин-кэннин быһаарсан сөптөөх суолун тобулара. Активыгар үксүн Нестеров Семен Михайлович, Филатов Василий Степанович, Константинов Егор Васильевич, Неустроев Дмитрий Александрович, Яковлев Василий Федорович уо.д.а. буолаллара. Мин билигин санаатахпына, Анна Михайловна үлэһиттэри сүр баттаабакка, бары бииргэ сүбэлэһэн ылыммыт сорукпутун толорорго сананан, кини кабинетын аанын сабан тахсарбыт. Ол курдук кини дьону кытта сатаан мааһын табара, уопсай тылы булара, ылыннарыылаахтык кэпсэтэрэ. Хата үксүгэр киһини күллэрэр, нэһилиэк олоҕор номох буолбут быһылааннары холобурдаан, оннук хатыламматын курдук дьаһанарга соруктаан атаартыыра.

      Ол Анна Михайловна киһи быһыытынан майгыта-сигилитэ үчүгэйин кэрэһэлиир. Кими тугунан тыынарын, мэктиэтигэр туох диэн этиэхтээҕин эрдэттэн билэрэ. Оччотооҕуга холхуоска элбэх эдэр специалистар үлэлииллэрэ. Кинилэри барыларын дьиэлээн-уоттаан, олорор сирдэрин буллартыыра. Ыал буолалларыгар ис сүрэҕиттэн кыһаллара, усулуобуйа оҥоро сатыыра. Эдэр специалистары ордорбокко, Сэбиэт тэрийэр маассабай үлэтигэр тардара, чопчу соруктаан нэһилиэнньэни кытта үлэҕэ кытыннарара. Агитзона үлэтэ, араас субуотунньуктар, фермаҕа ыанньыксыттары солбуйуу, кулууп иһинэн ыытыллар араас дьаһаллар Анна Михайловната суох буолбат этилэр.

     Анна Михайловна төһө даҕаны үрдүк сололоох дуоһунастаах Социалистическай Үлэ Геройа да буоллар киһи быһыытынан боростуой, дьоҥҥо-сэргэҕэ элэккэй этэ. Мин Анна Михайловналыын элбэхтик оройуон киинигэр буолар оройуон Сэбиэтин сессиятыгар, партия оройуоннааҕы комитетын пленумугар кыттыыны ылбытым. Арыт мунньах кэнниттэн Бөтүҥҥэ төннөр массыынабыт суох буолан сатыы баран истэхпитинэ син хайа-эмэ таһаҕас таһар эбэтэр бэйэтэ сүөкүүр массыына суоппара ситэн кэлэн олордоро уонна: "Оо, дьэ боростуой дьоҥҥут, Герой уонна депутат буолан бараҥҥыт сатыылаан иһэҕит" - дииллэрэ.

     Биирдэ оройуон Сэбиэтин Ситэриилээх Комитетын председателэ Амбросьев Николай Никифорович Анна Михайловна биһигини Москваҕа депутатскай наказтарбытын туруорса командировкаҕа ыытта. Туруорсар, көрдөһөр дьыалабыт балайда этэ. Ол курдук тыа хаһаайыстыбатын миниистиригэр Флорентьев Леонид Яковлевичка, уу баһар массыына көрдөһө, Бутусов Сергей Михайловичка, бульдозер дуу, грейдер дуу наадатыгар, Николаев Алексей Александровичка уо.д.а үрдүк сололоох Россия миниистрдэригэр сылдьыталаабыппыт. Командировкабыт бүтүүтэ Анна Михайловна:"Игнатьевы ыҥыран рестораҥҥа аһатыахха»,- диэтэ. Ону мин: "Дьахтар буолан бараҥҥын, арыгы иһэ олороору гынаҕын дуо?"- диэччи буоллум. Ону кини кэлин куруук: "Таах, эйигин истэ да турбутум баар ээ", - диэн ахтара.

     Анна Михайловна туохха барытыгар олус көхтөөх этэ. Бөтүҥҥэ агрономунан үлэлээбит Валентина Егоровна Хаҥалас Өктөмүгэр сыбаайбаҕа ыҥырбыт. Онно Анна Михайловна, Елизавета Алексеевна, Володя Неверов уонна мин буолан улахан көбүөр бадаарактаах барарга быһаарынныбыт. Хайа күн эрдэ кыайан барбатыбыт. Сыбаайба күн самолетунан куоракка көтөн Покровскайга автобуһунан тиийэрдии оҥоһуннубут. Ол күн самолеппут күнүс 3 чааска биирдэ кэллэ. Автовокзалга тиһэх автобус "билиэккит суох" диэн ылбата. Таксинан Покровскай анныгар нэһиилэ тиийэммит, паром бараары турарын сыыр үрдүттэн көрдүбүт. Үөһэттэн хаһыы-ыһыы, далбаатаһыы бөҕө. Владимир Неверовка көбүөрбүтүн сүктэрэн баран: "Кытаат, сүүр парому тохтот"- диэн ыксатабыт. Бэйэбит сыыры таҥнары сүүрүү кытаанаҕа, Анна Михайловна олох хаалсыбат. Аны өрүһү туорааммыт,  совхоз директорын дьиэтин ыйдаран, бэйэтэ кэлэрин кэтэһэн Константинов Афанасий Павловиһынан атын бөһүөлэккэ массыынанан иттэрдибит. Сыбаайба буола турдаҕына, көһүтүүлээх ыалдьыттар тиийдибит. Анна Михайловна куораттааҕы дьиэтигэр төһөлөөх хонон өрөөн, аһаан-сиэн бэйэбит дьиэбит курдук сылдьар этибитий. Олус ыалдьытымсах, минньигэс астаах, хоноһону үөрэ-көтө көрсөр этэ уонна: "Дьэ, хаһаайыстыбаны тутун"- диирэ. Биһиги: "Туох ааттаах сэлээҥҥэ сылдьар хаһаайыстыбаный"- диэн күлсэ-салса бэрт үчүгэйдик хонон-өрөөн, тото-хана аһаан абыранарбыт. Анна Михайловна икки оҕотун Тамара Ванифадьевна уонна Ванифадий Ивановиһы көрөн-харайан үөрэттэрэн олох аартыгар үктэннэрэн, үлэһит оҥортообута. Анна Михайловна аатын оҕолоро, сиэннэрэ ааттата туруохтара. Анна Михайловна үтүө дууһата, сырдык, ыраас мөссүөнэ мин сүрэхпэр мэлдьи тыыннаах буолуоҕа.

Анна Дмитрьевна Трифонова,

ССРС Үрдүкү  Сэбиэтин депутата